O dó: como afrontar a perda dun ser querido

Publicado o: 28/12/2020

Lee en contido completo en Infermeravirtual.com

Respirar

o dó

A ansiedade que xorde na elaboración dun proceso de  pode interferir no acto de respirar. Cando se ten ansiedade pode aparecer unha aceleración da frecuencia respiratoria (as respiracións normais son 18 por minuto) e unha sensación de afogo, o que provoca que a persoa respire aínda máis rapidamente e poídase producir unha hiperventilación.

Por iso é aconsellable

  • Utilizar técnicas de relaxación para recuperar a frecuencia respiratoria habitual. 
  • Utilizar a técnica de respiración diafragmática. Esta técnica consiste en ter conciencia de que se pode respirar desde o diafragma e abrir máis os pulmóns. Débese inspirar o aire polo nariz e expirarlo pola boca pausadamente, escoitando ao mesmo tempo como entra e sae o aire dos pulmóns. Se non se pode realizar só, débese buscar a axuda da persoa axeitada. 

  • Aplicar a técnica de relaxación muscular progresiva para relaxar os músculos. Os exercicios realízanse tensionando e relaxando os músculos aos poucos e é unha técnica efectiva para ter conciencia do propio corpo e relaxarse de forma xeral. 
    Terapias complementarias: tipos
  • Buscar, sempre que sexa posible, espazos abertos. O mellor é saír ao aire libre e en espazos verdes. 
  • Facer exercicio físico de forma regular.

Comer e beber

proceso de dó pode ir acompañado de trastornos na alimentación, como por exemplo comer demasiado ou comer menos do que o corpo necesita. Na maioría dos casos, porén, a manifestación máis habitual é a perda de fame; téndese a comer pouco e mal. A tristura fai perder as ganas tanto de comer como de dedicar tempo para cociñar e preparar os alimentos; pero aínda que non se teñan ganas de comer, o corpo igualmente necesita os alimentos. Tamén é importante beber líquidos, aínda que isto non é tan preocupante porque a ansiedade, como provoca secura de boca, fai que a persoa teña a necesidade de beber.

Por iso é aconsellable

  • Centrarse no acto de comer e respectar as catro comidas diarias, aínda que iso supoña un gran esforzo. 
  • Dedicar tempo a cada comida. 
  • Comer acompañado, preparar a mesa e sentarse. É importante compartir este tempo porque fai que se coma máis e mellor.            
  • Delegar, se é posible, os primeiros días a compra e a preparación dos alimentos aos familiares ou aos amigos. O feito de recibir unha comida preparada con delicadeza por outra persoa axuda a comer mellor. 
  • Consumir alimentos variados e bebidas naturais. 
  • Manter unha boa hidratación. 
  • Consumir alimentos ricos en vitamina C, tendo en conta que pode axudar a mellorar o estado do sistema inmunitario e a estabilidade emocional. A vitamina C participa na actividade do sistema de defensas e activa a produción de hormonas, de neuropéptidos e de neurotransmisores do bo humor e a motivación. Pero débese ter en conta que a vitamina C oxídase con facilidade cando está en contacto co osixeno, a calor, a luz e a cocción (a partir dos 25 minutos de cocción a 100º C, os alimentos perden ata o 50 % de vitamina C). As principais fontes de vitamina C son as froitas como o kiwi, o limón, a laranxa, a piña e o mango, e as verduras como o brócoli, o pirixel fresco, o pemento cru, a col de Bruxelas e os berros.
  • Non inxerir alcohol, así se evita a deshidratación e a dor de cabeza. Ademais, o alcohol en exceso pode retardar a expresión das emocións.
  • Lembrar seguir as recomendacións xerais para unha alimentación saudable.

Moverse e manter unha postura corporal correcta

O corpo humano está deseñado para o movemento. O sedentarismo (falta de actividade física) incrementa o risco de enfermidades. A actividade física é imprescindible para poñer en marcha todos os órganos do corpo e é boa para paliar a maioría de enfermidades. Está especialmente indicada para loitar contra o estrés e aprender a controlaro.

Cando se fai exercicio físico libérase a tensión muscular e increméntase a rega sanguínea do cerebro e a temperatura do corpo, o cal fai aumentar a produción de neurotransmisores antiestrés, que axudan a mellorar o estado de ánimo. Os neurotransmisores estimulan a glándula pituitaria, que é a encargada de producir endorfinas, substancias de efecto euforizante que axudan a ver as cousas de forma positiva.

O exercicio incrementa a autoestima e a autoconfianza porque mellora a imaxe corporal e as capacidades físicas. Así mesmo, significa que a persoa dedica tempo a coidar o corpo e a mente. Se o exercicio físico ademais faise en grupo, aproveítase unha gran oportunidade de socialización.

Por iso é aconsellable

  • Saír de casa, só ou acompañado, para camiñar, pasear, ir ao cine, etc. 
  • Non quedarse na cama aínda que a persoa se senta feble. Obrigarse a saír. 
  • Sempre que se poida, é conveniente ir comprar as cousas que fan falta na casa para seguir mantendo a vida e os costumes de antes da perda. 
  • Se se teñen animais de compañía, concretamente un can, aproveitaro para saír de casa e levaro a pasear.
  • Facer exercicio físico moderado. Recoméndase facer exercicio físico tres veces por semana e 45 minutos por sesión. Así mesmo, é mellor facero acompañado ou ben en grupo en sesións dirixidas.

Repousar e durmir

Durante as primeiras semanas de elaboración do  existe unha gran dificultade para poder durmir e reconciliar o sono; é normal espertarse a miúdo. Tamén é normal soñar coa persoa que morreu, sentir a súa voz e ter alucinacións. Ver ou sentir presenzas é algo que se produce debido a descargas do cerebro ante determinados estímulos. Débese evitar a crenza de que a persoa morta está intervindo na nosa vida.

Por iso é aconsellable

  • Procurar que haxa un ambiente que favoreza o descanso. Algunhas persoas prefiren que haxa un pouco de luz; outras, en cambio, prefiren mantero todo escuro. 
  • Utilizar roupa cómoda e manter a temperatura ambiente a 24 ou 25º C en verán e a 20 ou 21º C en inverno. 
  • Instaurar pautas de hixiene do sono. Antes de ir durmir, tomar infusións relaxantes, leite quente, ducharse, etc.;
  • Favorecer as rutinas para a preparación do sono. Facer aquelas cousas que se fixeron sempre e que axudaron a durmir. Ir á cama á hora habitual aínda que custe durmir.   
  • Facer actividades relaxantes antes de ir durmir, como por exemplo ler, escoitar música, facer técnicas de relaxación, etc. 
  • Consultar ao equipo de saúde se o insomnio persiste aínda que se utilizasen medidas non farmacolóxicas. 
  • Sempre que sexa posible, sobretodo as persoas maiores, evitar beber líquido a partir das cinco da tarde para non ter que erguerse á noite para ir ao baño.

Comunicarse e interactuar socialmente

Comunicarse cos outros forma parte do ser humano e implica aprendizaxe. Normalizar o que se sente e pénsase dá a oportunidade ao outro de poder axudar. A algunhas persoas axúdalles explicar a historia da perda e falar das emocións; en cambio, outras prefiren non falar diso. Ninguén debe sentirse presionado a falar, porén é importante expresar os sentimentos que provoca unha perda. Cando non se quere falar, pódense utilizar outros recursos para comunicarse, como por exemplo escribir, debuxar, pintar, comunicarse non verbalmente (chorar, expresar tristura, etc.). Expresar os feitos e as vivencias alivia e desdramatiza a situación.

Por iso é aconsellable

  • Escoitar o propio corpo para tomar conciencia das sensacións físicas que se van experimentando en cada momento para poder atender mellor as necesidades. 
  • Estar atento ao que está pasando sen xulgaro como bo ou malo, xa que axuda a vivir o presente e a estar no aquí e o agora. 
  • Aprender a aceptar que se está triste sen xulgarse de maneira continuada. O xuízo severo cun mesmo é unha fonte de tensión, de sobreesforzo e de loita interna. 
  • Expresar os sentimentos, as preocupacións, os medos e os desexos. 
  • Falar do pasado: expresar os recordos. Falar do presente: tomar decisións. Falar do futuro: acordar, pactar, comprometerse a levar a termo as decisións tomadas.
  • Compartir experiencias propias coas persoas que sufriron unha situación parecida.
  • Darse tempo, é bo esperar. Algunhas decisións teñén quese deixar repousar.
  • Ler, telefonar aos amigos, escribir, debuxar, confeccionar un álbum de fotos, buscar información pola Internet, compartir cintas de vídeo onde se mostren recordos familiares. 
  • Dicir adeus e despedirse da persoa que morreu. Pensar como facero, decidir como facero. Decidir como se quere que sexa o ritual do despedimento (íntimo, participativo, etc.). Tomar aquelas decisións que un cre que renden a homenaxe xusta á persoa que morreu e non delegar esta actividade. 
  • Manter o contacto coas persoas e co grupo de relación natural. 
  • Asegurar o mantemento de vínculos relacionais de confianza e afecto. 
  • Participar en grupos de axuda mutua ou en grupos de dó, grupos que serven para compartir experiencias en relación á perda e á súa elaboración. 
  • Facer saídas para manter o contacto co exterior, por exemplo, ir de viaxe ou ir ver aos familiares ou aos amigos que viven noutra cidade. 
  • Pedir axuda para resolver os temas burocráticos. 
  • No caso de nenos e adolescentes, implicaros en todo o que poidan facer. Agochar a morte aos nenos é un reflexo do medo dos adultos. Non cómpre dicir toda a verdade de golpe, pero non se lles debe enganar e se lles ten que ir preparando para o cambio.
  • No caso dos adolescentes, evitar que ocupen o lugar da persoa que morreu para agradar ao adulto.
  • Consultar bibliografía sobre o tema do dó e a documentación de autoaxuda especializada que hai na rede.