Os trastornos músculo-esqueléticos
Os trastornos músculo-esqueléticos (TME) relacionados co traballo son o problema de saúde máis común en España e Europa. Afectan persoas traballadoras de todos os sectores e representan un problema importante en materia de saúde e de custos asociados.
Segundo os datos da VI Enquisa Europea de Condicións de Traballo, tres de cada cinco persoas traballadoras na Unión Europea refiren queixas de trastornos músculo-esqueléticos. En España, máis dun terzo dos accidentes de traballo e as tres cuartas partes das enfermidades profesionais son de carácter músculo-esquelético.
Os máis comúns
Os trastornos músculo-esqueléticos poden afectar a calquera parte do corpo, aínda que os máis frecuentes localízanse no lombo, o colo e as extremidades superiores.
Lumbalxia
É unha contractura dolorosa e persistente dos músculos que se localizan na parte baixa do lombo.
Cervicalxia
Dor localizada na zona cervical, acompañado por veces de impotencia funcional para mover o cabeza. En casos máis agudos pódese chegar a irradiar tanto a dor coma a impotencia funcional cara á extremidade superior e lombo.
Síndrome do túnel carpiano
É unha comprensión do nervio mediano ao seu paso polo pulso a nivel do interior do túnel do carpo. Esta comprensión provoca dor, adormecimiento, sensación de corrente, ou unha combinación dos tres, nos dedos polgar, índice, medio e anular.
Tendinite do manguito dos rotadores
Inflamación nos tendóns que rodean a articulación glenoidea (que une ombro con escápula e a de maior mobilidade de todo o corpo). Por ela pasan moitas estruturas para as que non hai suficiente espazo, facilitando o rozamento co óso, o que provoca maior inflamación e dor.
Epicondilite
É unha inflamación dos tendóns dos extensores do pulso, que produce dor na parte lateral externo do cóbado.
Coñécese como cóbado de tenista.
Epitrocleíte
Irritación na orixe dos tendóns flexores do pulso que produce dor na parte lateral interno do cóbado.
Coñécese como cóbado de golfista.
As causas
A maioría dos trastornos músculo-esqueléticos non están asociados a unha causa única, senón que se deben a unha combinación de varios factores que inclúen as características propias de cada persoa, factores laborais e factores extra laboral.
- Factores persoais: a constitución física, o estado xeral de saúde, a idade, o sexo ou a xenética.
- Factores laborais: a organización do traballo, a repetición de tarefas, os esforzos excesivos, a manipulación manual de cargas, as posturas desaxeitadas e a falta de tempo de recuperación dos grupos musculares implicados.
- Factores extralaborais: levar unha vida sedentaria ou a práctica intensiva de deportes en que se utiliza intensamente unha determinada zona corporal.
Os custos
Os trastornos músculo-esqueléticos de orixe laboral son fonte de dor e sufrimento para os afectados, tanto na súa vida laboral como persoal. Non só polo sufrimento físico senón tamén por unha posible diminución de ingresos debido ás baixas laborais, polo gasto en fármacos, tratamentos, polo tempo investido en consultas médicas, pola rehabilitación, etc.
Aínda que non se dispón de cifras concretas, o custo económico estimado pola Axencia Europea para a Seguridade e a Saúde dos problemas de saúde relacionada co traballo debido a trastornos músculo-esqueléticos oscila entre o 0,5% e o 2% do produto interior bruto (PIB). Aplicando esta estimación ao PIB de España suporía un custo anual de aproximadamente 13.000 millóns de euros.
Entre os custos que poden chegar a xerar ás empresas cómpre destacar as perdas de produción, perdas de persoal experimentado, custos de contratación e formación de persoal novo, consecuencias do malestar ou a mala saúde na calidade do traballo e outros gastos derivados da xestión da substitución da persoa traballadora lesionada.
O elevado custo económico e social derivado dos trastornos músculo-esqueléticos pon de manifesto a necesidade de tomar medidas que axuden á prevención deste tipo de lesións.